Związany z regionem:
Życiorys Iwaszkiewicza ściśle wiąże się z posiadłością Stawisko w Podkowie Leśnej, gdzie poeta mieszkał od 1928 roku aż do swej śmierci. Dziś mieści się tam muzeum poświęcone życiu i twórczości swego wybitnego lokatora. Artysta został pochowany w Brwinowie pod Warszawą.
Biografia:
Jarosław Iwaszkiewicz urodził się 20 lutego 1894 roku we wsi Kalnik na Kijowszczyźnie w środowisku inteligencji. Do gimnazjum uczęszczał w Elizawetgradzie i w Kijowie. W latach 1912-1918 studiował prawo. W tym czasie, w latach 1916-1918 współpracował także z teatrem „Studio” Stanisławy Wysockiej w Kijowie.
Jesienią 1918 roku zamieszkał w Warszawie i przez rok występował w kawiarni poetów „Pikador”. Następnie szybko zaprzyjaźnił się z grupą młodych i zdolnych poetów (m.in. Tuwim, Słonimski, Lechoń, Wierzyński), z którymi wkrótce założył grupę literacką Skamander – jedną z najważniejszych i najpopularniejszych grup poetyckich w międzywojennej Polsce. W latach 1919-1920 był w zespole redakcyjnym „Zdroju”, 1920-1922 redagował w „Kurierze Polskim” dział „Sztuka”. Wiersze, prozę i recenzje publikował w „Kurierze Lwowskim” (1921-1922) i „Tygodniku Ilustrowanym” (od 1922). W 1921 założył wraz z przyjaciółmi eksperymentalny teatr artystyczny „Elsynor”, w którym wystawiono sztukę Stanisława Ignacego Witkiewicza „Pragmatyści”.
W 1922 roku Jarosław Iwaszkiewicz ożenił się i zamieszkał w Podkowie Leśnej. W latach 1923-1925 był sekretarzem ówczesnego marszałka sejmu Macieja Rataja. Od roku 1924 współpracował z redakcją „Wiadomości Literackich”, a następnie pracował w służbie dyplomatycznej. W latach 1932-1935 był sekretarzem poselstwa w Kopenhadze, w 1935-1936 w Brukseli. Od roku 1928 zamieszkał w Stawisku pod Warszawą, gdzie spędził też okres wojny pomagając wielu twórcom w przetrwaniu czasów okupacji.
Po wojnie był redaktorem dwutygodnika „Życie Literackie”, wychodzącego w Poznaniu. Kilkakrotnie został wybrany na prezesa i wiceprezesa Związku Literatów Polskich. Działał ponadto w Polskim Komitecie Obrońców Pokoju oraz pełnił funkcję przewodniczącego tego komitetu. Od 1955 roku do śmierci był naczelnym redaktorem miesięcznika „Twórczość”.
Od 1955 do 1979 roku Iwaszkiewicz publikował cotygodniowe felietony w „Życiu Warszawy” zatytułowane „Rozmowy o książkach”, a także przegląd tłumaczeń z literatur skandynawskich (1955-1977). W latach 1955-1957 był ponownie kierownikiem literackim Teatru Polskiego w Warszawie. W 1960 został wybrany do Zarządu Europejskiej Wspólnoty Pisarzy. W latach 1963 i 1977 otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia. Od 1965 był prezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Włoskiej, a od 1966 przewodniczącym polskiego oddziału Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC).
W latach 1970-1971 pisarz prowadził wykłady o literaturze polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, w 1971 został doktorem honoris causa UW, a w 1979 – Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był członkiem zagranicznym Serbskiej Akademii Nauki i Sztuki (od 1972). W 1973 roku został uhonorowany nagrodą m.st. Warszawy, od 1976 był członkiem honorowym Towarzystwa im. Fryderyka Chopina. W 1977 roku został wybrany do Rady Wykonawczej Kongresu SEC, a od 1979 był honorowym członkiem Akademii Historii i Literatury Polskiej w Bolonii. Został również laureatem nagrody Premio Mondello na Sycylii. Otrzymał liczne nagrody i odznaczenia zarówno PRL, jak i zagraniczne (wśród nich pośmiertnie medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” – 1991).
Proza Iwaszkiewicza jest silnie związana z tradycją literacką i z przemianami literatury współczesnej, jednak trudno ją włączyć do któregoś z XX-wiecznych prądów czy kierunków. Do jego utworów należą: „Zenobia Palmura”, „Ucieczka do Bagdadu”, „Wieczór u Abdona”, „Hilary, syn buchaltera”, „Księżyc wschodzi”, „Zmowa mężczyzn”, „Panny z Wilka”, „Brzezina”, „Młyn nad Utratą”, „Czerwone tarcze”, „Pasje błędomierskie”, „Opowieści zasłyszane”, „Ody olimpijskie”, „Heydenreich”, „Dionizje”, „Kochankowie z Werony”, „Gospodarstwo”.
Poetycko debiutował w 1919 roku tomem „Oktostychy”. Od tego czasu wydał jeszcze 15 innych tomów poezji. Jego ostatni tomik, „Mapa pogody”, został wydany w 1977 roku. Jego opowiadania należą do najlepszych w powojennej literaturze polskiej, część z nich doczekała się ekranizacji (m.in. „Panny z Wilka”; „Tatarak”).
Dla mieszkańców naszego regionu wyjątkowy jest „Młyn nad Utratą”. To opowiadanie, w którym głównymi postaciami są Karol, Julka i Desmond. Tytułowy młyn faktycznie stał w Pruszkowie.
Jarosław Iwaszkiewicz był prozaikiem, poetą, dramaturgiem, eseistą, krytykiem muzycznym i tłumaczem. Był niezwykle wybitną jednostką. Warto tu przypomnieć, że swej twórczości literackiej nie ograniczył jedynie do poezji. Pisał też prozę, artykuły, recenzje, eseje, libretta, sztuki, scenariusze. Zmarł w Warszawie 2 marca 1980 roku w wieku 86 lat.
[facebook_like_button]