Jarosław Iwaszkiewicz

Związany z regionem:
Życiorys Iwaszkiewicza ściśle wiąże się z posiadłością Stawisko w Podkowie Leśnej, gdzie poeta mieszkał od 1928 roku aż do swej śmierci. Dziś mieści się tam muzeum poświęcone życiu i twórczości swego wybitnego lokatora. Artysta został pochowany w Brwinowie pod Warszawą.

Biografia:
Jarosław Iwaszkiewicz urodził się 20 lutego 1894 roku we wsi Kalnik na Kijowszczyźnie w środowisku inteligencji. Do gimnazjum uczęszczał w Elizawetgradzie i w Kijowie. W latach 1912-1918 studiował prawo. W tym czasie, w latach 1916-1918 współpracował także z teatrem „Studio” Stanisławy Wysockiej w Kijowie.

Jesienią 1918 roku zamieszkał w Warszawie i przez rok występował w kawiarni poetów „Pikador”. Następnie szybko zaprzyjaźnił się z grupą młodych i zdolnych poetów (m.in. Tuwim, Słonimski, Lechoń, Wierzyński), z którymi wkrótce założył grupę literacką Skamander – jedną z najważniejszych i najpopularniejszych grup poetyckich w międzywojennej Polsce. W latach 1919-1920 był w zespole redakcyjnym „Zdroju”, 1920-1922 redagował w „Kurierze Polskim” dział „Sztuka”. Wiersze, prozę i recenzje publikował w „Kurierze Lwowskim” (1921-1922) i „Tygodniku Ilustrowanym” (od 1922). W 1921 założył wraz z przyjaciółmi eksperymentalny teatr artystyczny „Elsynor”, w którym wystawiono sztukę Stanisława Ignacego Witkiewicza „Pragmatyści”.

W 1922 roku Jarosław Iwaszkiewicz ożenił się i zamieszkał w Podkowie Leśnej. W latach 1923-1925 był sekretarzem ówczesnego marszałka sejmu Macieja Rataja. Od roku 1924 współpracował z redakcją „Wiadomości Literackich”, a następnie pracował w służbie dyplomatycznej. W latach 1932-1935 był sekretarzem poselstwa w Kopenhadze, w 1935-1936 w Brukseli. Od roku 1928 zamieszkał w Stawisku pod Warszawą, gdzie spędził też okres wojny pomagając wielu twórcom w przetrwaniu czasów okupacji.

Po wojnie był redaktorem dwutygodnika „Życie Literackie”, wychodzącego w Poznaniu. Kilkakrotnie został wybrany na prezesa i wiceprezesa Związku Literatów Polskich. Działał ponadto w Polskim Komitecie Obrońców Pokoju oraz pełnił funkcję przewodniczącego tego komitetu. Od 1955 roku do śmierci był naczelnym redaktorem miesięcznika „Twórczość”.

Od 1955 do 1979 roku Iwaszkiewicz publikował cotygodniowe felietony w „Życiu Warszawy” zatytułowane „Rozmowy o książkach”, a także przegląd tłumaczeń z literatur skandynawskich (1955-1977). W latach 1955-1957 był ponownie kierownikiem literackim Teatru Polskiego w Warszawie. W 1960 został wybrany do Zarządu Europejskiej Wspólnoty Pisarzy. W latach 1963 i 1977 otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia. Od 1965 był prezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Włoskiej, a od 1966 przewodniczącym polskiego oddziału Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC).

W latach 1970-1971 pisarz prowadził wykłady o literaturze polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, w 1971 został doktorem honoris causa UW, a w 1979 – Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był członkiem zagranicznym Serbskiej Akademii Nauki i Sztuki (od 1972). W 1973 roku został uhonorowany nagrodą m.st. Warszawy, od 1976 był członkiem honorowym Towarzystwa im. Fryderyka Chopina. W 1977 roku został wybrany do Rady Wykonawczej Kongresu SEC, a od 1979 był honorowym członkiem Akademii Historii i Literatury Polskiej w Bolonii. Został również laureatem nagrody Premio Mondello na Sycylii. Otrzymał liczne nagrody i odznaczenia zarówno PRL, jak i zagraniczne (wśród nich pośmiertnie medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” – 1991).

Proza Iwaszkiewicza jest silnie związana z tradycją literacką i z przemianami literatury współczesnej, jednak trudno ją włączyć do któregoś z XX-wiecznych prądów czy kierunków. Do jego utworów należą: „Zenobia Palmura”, „Ucieczka do Bagdadu”, „Wieczór u Abdona”, „Hilary, syn buchaltera”, „Księżyc wschodzi”, „Zmowa mężczyzn”, „Panny z Wilka”, „Brzezina”, „Młyn nad Utratą”, „Czerwone tarcze”, „Pasje błędomierskie”, „Opowieści zasłyszane”, „Ody olimpijskie”, „Heydenreich”, „Dionizje”, „Kochankowie z Werony”, „Gospodarstwo”.

Poetycko debiutował w 1919 roku tomem „Oktostychy”. Od tego czasu wydał jeszcze 15 innych tomów poezji. Jego ostatni tomik, „Mapa pogody”, został wydany w 1977 roku. Jego opowiadania należą do najlepszych w powojennej literaturze polskiej, część z nich doczekała się ekranizacji (m.in. „Panny z Wilka”; „Tatarak”).

Dla mieszkańców naszego regionu wyjątkowy jest „Młyn nad Utratą”. To opowiadanie, w którym głównymi postaciami są Karol, Julka i Desmond. Tytułowy młyn faktycznie stał w Pruszkowie.

Jarosław Iwaszkiewicz był prozaikiem, poetą, dramaturgiem, eseistą, krytykiem muzycznym i tłumaczem. Był niezwykle wybitną jednostką. Warto tu przypomnieć, że swej twórczości literackiej nie ograniczył jedynie do poezji. Pisał też prozę, artykuły, recenzje, eseje, libretta, sztuki, scenariusze. Zmarł w Warszawie 2 marca 1980 roku w wieku 86 lat.

[facebook_like_button]

Podobne wiadomości:

Alicja Majewska Alicja Majewska
Wojciech Młynarski Wojciech Młynarski
Jan Lechoń Jan Lechoń
Jarosław Iwaszkiewicz Jarosław Iwaszkiewicz

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

*
*